Toetje toe

Het had even wat voeten in de aarde voordat ik nog wat foto's toe kon voegen aan m'n blog. M'n browser was te ouderwets bevonden en daardoor lukte het allemaal niet meer. Dat is nu verleden tijd en nu gaat het laden van de foto's soepeltjes.

Ik ben inmiddels weer een klein beetje geland. De eerste weken na terugkomst was ik bij het wakker worden elke keer weer verbaasd dat ik in Nederland was. Blijkbaar was ik 's nachts nog aan het zingen en reizen in Zuid-Afrika. Soms had ik het nog zo helder op mijn netvlies dat het echt een minuut of zo duurde voordat ik wist waar ik was. Herkennen jullie dan ook, meiden? Of ben ik de enige met die afwijking?

Heb gehoord dat ons laatste optreden voor de loco niet echt het laatste was voor sommige Kuzola's: Zoals ik al vermoedde, hebben ze in Hermanus op de ochtend van vertrek ook hier en daar nog hun muzikale stempel gezet.

En ik had ook nog niet verteld dat het tijdens een repetitie kort na "Rain rain rain" gelukt was: het regende! Kort weliswaar, maar toch....

BTW: op de luchthaven in Kaapstad kregen we nog een verrassing: de 4 dames die eerder zouden vertrekken, stonden vlak voor het instappen opeens voor onze neus! Er was allemaal gedoe over nog eerder weg, daarna overboekt en nu dus gelijk met ons het vliegtuig in. Hoe mooi kan het zijn om samen terug te reizen!

Grappig was ook om te zien hoe het waterregime invloed heeft (gehad) op ons doen een laten. Op Schiphol staan van die vierkante zuilen waar constant een straaltje water uitloopt. Meerdere koorleden hebben geprobeerd die kraan dicht te krijgen....

Een week na terugkomst mochten we optreden voorafgaand aan de show van de African Mamas. Na afloop troffen we de dames en heren in de foyer. Ze waren ontroerd, zeiden ze, toen we vanuit de zaal het volkslied meezongen. Dat hadden ze niet verwacht. Ze hadden überhaupt geen Afrikaans koor verwacht in Nederland. We hebben daar nog ons eigen feestje gebouwd met ze. Stante pede waren we weer in Zuid-Afrika, compleet met de ancestors.

Link naar Zingen met de cast van African Mamas In het Kennemer Theater

Op 4 april heeft een aantal Kuzola's de show nog een keer gezien - en hij leek nog weer mooier - in de Stadsschouwburg in Velsen. Ook hier hebben we de cast weer gezien en o.a. over hun laatste optreden op 20 mei in Caprera gesproken. Wie weet meiden, gaan we hier nog wat leuks doen!

De ZA-commissie is intussen ook al weer bij elkaar geweest om na te praten over hoe het allemaal gegaan is tijdens de reis: het programma, de financiën, de sfeer onderling. En de sponsorpot. Die is nog niet helemaal leeg. Er zijn verschillende ideeën geopperd om de koren te ondersteunen waarmee we gezongen hebben. Het zijn maar een paar druppels op de gloeiende plaat, maar elke druppel telt. Zeker nu met die verschrikkelijke droogte!
A.s. dinsdag gaan we hier verder over praten. De verschillende commissie-leden hebben dan wat informatie verzameld en wie weet kunnen we als spijkers met koppen slaan.

Er komt nog een enquête om te horen van de reizigsters wat zij van de reis gevonden hebben, of er nog punten ter verbetering zijn, of andere ideeën. Dus ladies, hou je mail in de gaten!

Heb hier en daar wat video's gepikt om jullie daarvan ook te laten genieten. Het is zeker nog niet compleet, maar niet alle soorten filmpjes kan ik toevoegen. Wordt aan gewerkt, dus mogelijk worden de links hieronder nog uitgebreid.
Hier zijn de links:

De hele Isikhokela primary school liep uit om bij de muzikale uitwisseling te zijn

Het koor van Andisiwe Save us all GC aan de Waterfront

Op de theaterschool van de Chris Hani Secundary school - Sono semali. De bassen van SUA bleven op de achtergrond.

In de Zama Dance school, afdeling ballet - Umakoti

Met de cast van de African Mamas -Shosholoza

SUE bij de seasoned people van Uthando -Bawo Thixo somandla

Met de guys van KUMC en de Thokozani Brothers op de Waterfront - National Anthem

Op de waterfront met KUMC en Thokozani - Umakoti

Workshop met Bongani, onverwacht gesprek en bonte avond

Onze laatste dag loopt alweer ten einde en dit is de laatste blog van deze reis. Misschien na thuiskomst nog een afsluitende, maar dat kan ik nu nog niet beloven....
Beetje weemoed voel ik al wel.
Na ons laatste optreden gisteravond in de Tasting Room, voelden we een soort vermoeidheid over ons komen: het is klaar en het is goed geweest. Maar we waren absoluut ook heel happy. Deze reis heeft ons zoveel meer gebracht dan alleen maar nieuwe songs. Het groepsgevoel van Kuzola was al goed, maar dat is alleen maar verdiept. We voelen ons zo op ons gemak bij elkaar, dat we er 's morgens niet mee zitten om met een slaaphoofd met ragebol en in een ponnetje even een kop thee of koffie te drinken in de gemeenschappelijke ruimte. Daarna brengen we onszelf wel weer in de plooi.

Onze laatste activiteit voor deze reis was de workshop met Bongani. Hij had een aantal zelf gecomponeerde of door hem bewerkte liederen meegenomen. Voor de lunch had hij het moeilijkste lied met ons doorgenomen, maar als we dachten dat de andere dan een eitje zouden zijn, kwamen we bedrogen uit. Hij had ons maar liefst 5 nieuwe liedjes willen leren, maar bij drie zijn we gestopt. We konden gewoon niet meer opnemen. Ons hoofd zit zo vol van alle ontmoetingen en gebeurtenissen van deze reis; meer nieuwe dingen was amper meer mogelijk. Het zijn wel prachtige songs die we geleerd hebben; moeilijk maar mooi. Dat geeft ook de meeste voldoening als je een moeilijk lied onder de knie krijgt, dan krijg je zo'n 'yes'-gevoel over je.
Bongani is een inspirerende man met een geweldige stem. Hij heeft ons o.a. proberen bij te brengen hoe we de ancestors (voorouders) mee kunnen laten zingen voor een groter volume. (En natuurlijk moeten we zelf de ademsteun niet vergeten... ).

Je wilt het niet geloven, maar tijdens de workshop moesten we opeens hals-over-kop naar binnen, want - yes! - het begon te stortregenen. Wel 15 minuten, maar toch.... alle hemelwater is hier zo verschrikkelijk welkom op dit moment.

De vermoeidheid sloeg steeds meer toe tijdens het laatste lied, maar ik bewonder de man om zijn geduld. Zijn vrouw kwam hem ophalen en toonde als bedenker van de choreografie de bewegingen die bij een van de liederen gemaakt worden.
Ook dit was weer een welbestede dag. Ik weet niet of er iemand foto's heeft gemaakt tijdens de workshop; ik heb nog niets voorbij zien komen op de app.

Tijdens het diner hebben we een beetje teruggeblikt op reis, hoe het ervaren is, wat de mooiste of indrukwekkendste momenten zijn geweest.
Hoewel ik geen minuut heb willen missen van deze reis, zou het helemaal top zijn geweest als alle activiteiten over een paar dagen meer hadden kunnen worden uitgespreid. Behalve alle geplande workshops hebben we zoveel meer zangmomenten gehad. In winkels, in de bus en in taxi's, gewoon op straat, noem maar op.... Zelfs vanavond nog.
Baba belde op dat de deputy mayor (de loco-burgemeester zeg maar) nu bij hem was en die wilde graag een paar mensen van Kuzola ontmoeten.....
Wij lagen nog zo'n beetje voor pampus en stonden niet echt te popelen om daarheen te gaan. Of het ook andersom kon, dat hij bij ons kwam. Dat was goed.
Dus zaten we, Karin K., Hiltje en ikzelf, een halfuur later met Baba, de loco en zijn dochter te praten. De man zat te vissen of wij iets voor hem in zijn taal Xhosa wilden zingen. Eerst de meiden maar even gepolst en ja hoor, was OK, maar dan wel in de gemeenschappelijke woonkamer.

Hij hield eerst nog even een toespraakje, dat hij afgelopen dinsdag al graag had willen komen, maar vastzat in een vergadering in Kaapstad, waar hij echt niet weg kon. En passant zei hij dat Baba over ons had verteld op de radio (o ja? wisten we helemaal niet ) en dat het hem een eer was ons te ontmoeten.

We hebben nog even de sterren van de hemel gezongen en hij was zeer onder de indruk. Hij heeft opnames gemaakt en die worden zoveel mogelijk verspreid via de sociale media.

Link naar een stukje Asimbonanga

Ik lig in een deuk: hier komt Kuzola, een vrouwenkoor met een gemiddelde leeftijd van dik boven de 55 (dank je wel Yael voor het omlaag brengen van dit gemiddelde ) en wij zijn gewoon wereldnieuws in Zuid-Afrika. (Andisiwe toonde ons vanavond het artikel dat in de krant stond - mét enige journalistieke vrijheid - , een krant met een verspreidingsgebied over alle townships rondom Kaapstad). Toe maar, het kan niet op.

Maar alle gekheid op een stokje: we realiseren ons best wel wat voor impact ons bezoek gehad heeft. Niet alleen op de zangers van de koren waar we mee gewerkt en gezongen hebben, maar ook op hun hele omgeving en ver daarbuiten. Het geeft een heel bijzonder gevoel, dat je alleen maar door te zijn wie je bent, zoveel mensen hebt geraakt. En op hun beurt hebben ook vele anderen ons geraakt. We hebben velen in ons hart gesloten en wij zitten in hun hart, dat weten we. De verbinding tussen de mensen in Zuid-Afrika en onszelf was af en toe gewoon voelbaar.... Het geeft je een gevoel van nederigheid, dankbaarheid, maar bovenal verbondenheid. En we vinden het zo jammer dat de Kuzola's thuis dit niet hebben kunnen meemaken. We hebben vaak aan jullie gedacht en ik weet dat meerdere mensen een eigen lijntje hadden met het thuisfront, maar we hebben jullie echt gemist. Een volgende reis gaan jullie gewoon mee, afgesproken?

Na vertrek van Baba, de loco en zijn dochter, hebben we een bonte avond gehad. Karin K. en Ineke hadden allemaal mollenvragen bedacht en gelachen dat we hebben! We leken wel een stel uitgelaten meiden op schoolreisje! Een heerlijke afsluiting van de reis.

We zijn als ZA-reiscommissie in het zonnetje gezet en alle anderen die hand- en spandiensten verrichtten (die bijv. de boodschappen deden en de tasjes vulden). En ikzelf voor mijn blog...

We hebben ons laatste onverwachte optreden nu gehad denk ik, hoewel.... morgenochtend lopen we ook nog rond in Hermanus, dus je weet maar nooit...

Dank iedereen voor de vele reacties, niet alleen die op de blog zelf verschenen, maar ook die van de Kuzolina's zelf en die via hen doorgegeven werden. Ik heb het met veel plezier gedaan. De beste manier om iets te onthouden - in ieder geval voor mij - is om het vast te leggen. En om dan te merken dat anderen de belevenissen graag meelezen, streelt natuurlijk mijn ego. En natuurlijk ben ik dingen vergeten en natuurlijk hebben verschillende mensen andere dingen meegemaakt. Maar dat mogen ze na thuiskomst lekker allemaal zelf vertellen....

BTW: de foto's laten zich weer niet laden; na terugkomst dan maar....

Butterfly Centre en Haes farm

Wat een geweldige dag was dit weer! Ik snap 't niet: steeds denk je dat het niet mooier kan worden en toch gebeurt dat!

Vanmorgen hadden we een paar uurtjes vrij. Die werden genut door nog wat boodschappen te doen of het alvast herinrichten van de koffer - wat neem ik mee en wat kan ik hier achter laten.
Rond lunchtijd werden we opgehaald en naar het Butterfly Centre gebracht. Dit centrum is opgericht door een moeder met twee kinderen die in het gewone lesprogramma tussen de wal en het schip zouden vallen. De meesten van hen hadden een vorm van autisme. Het gebouw waar ze nu in zitten, wordt gehuurd. Ik heb begrepen dat ze er voor volgend jaar juni uit moeten, want dan wordt het gebouw verkocht. Om te voorkomen dat ze op straat komen te staan werd door Harry een fund raising-actie op touw gezet en hij had ons uitgenodigd om te komen zingen. Harry is een vriend van Elli en Ineke die ze kennen uit Wijk aan Zee en die nu een jaar of 5 in Stanford woont.

Harry en m'n nicht Willemine stonden ons op te wachten bij het centrum. Goed om haar weer te zien en wat bij te beppen. We werden welkom geheten en de zeven leerlingen kwamen zich voorstellen en zongen voor ons een aandoenlijk liedje over het wegwapperen, -springen en -geeuwen van hun onrust.

Wij vervolgden onze weg naar een honingfarm, waar we behalve producten kopen ook nog konden proeven. Vooral de jam/chocoladesmaak was erg lekker. Niet gekocht, vanwege calorietjes e.d. Knap he?

Daarna was het de beurt aan de Haes farm. Man, wat een geweldig complex! En vooral - wat een uitzicht!

We werden verwelkomd met lekker glaasje wijn of sap en Steyn had overheerlijke hapjes voor ons gemaakt.
Harry vertelde dat alles wat er gegeten en gedronken werd, uit het dal zelf werd betrokken, alleen de koffie niet. Daarna over de connectie met Wijk aan zee en de mammoet van Sjanneke.

Ook vertelde hij de trieste geschiedenis van Jami, de oprichtster van het Butterfly Centre. Wat een ontiegelijk sterke vrouw is dat!

Nadat we Jikelemawen hadden gezongen als dankjewel voor hen en de gasten, togen we naar de Tasting Room, waar we om 18 uur op gingen treden. Bij het derde liedje arriveerden de mannen van The Legacy Choir; de Tasting room is zo ongeveer in de middle of nowhere en voor een taxichauffeur uit Zwelihle is dat best lastig zoeken. Het was heerlijk om ze weer achter ons te horen!

Karin hield een geweldige toespraak waarin ze benadrukte dat we niet naar Zuid-Afrika waren gekomen om over geloof of politiek e.d. te praten, maar om te zingen met de mensen, om verbinding te maken. Dit heeft grote indruk gemaakt bij ons publiek, vooral omdat ze zagen dat we het met Andisiwe en Baba & z'n tenoren in de praktijk brachten. Die verbinding was duidelijk zichtbaar en het gezamenlijke plezier en spatte ervan af, zei men.

Na het optreden hadden we een gezamenlijke maaltijd. En we genoten van onze o zo slanke tenoren die zo'n geweldige hoeveelheid eten konden verstouwen. We snappen natuurlijk dat ze lang niet altijd zo'n maaltijd krijgen en misschien hebben ze gedacht: wat binnen is, is binnen! Wij en zijzelf hadden er groot plezier in.
Er kwam nog een Nederlands stel naar ons toe om te vertellen dat dit de 11de keer was dat ze in ZA waren, maar dat ze in al die tijd nog nooit zo'n geweldige avond hadden gehad. Duizend maal dank!
Velen waren bij verschillende liedjes tot tranen toe geroerd. En dan denk je: wie zijn wij dat wij dit in gang mogen zetten? Het is als in het gedicht (of lied) over die steen die in het water wordt gelegd, waardoor de stroom onherroepelijk veranderd wordt. Harry voorspelde dat er nog maanden gepraat zou worden over wat er deze avond gebeurd is...

Hermanus en Zwelihle

Vanmorgen eerst even naar de rotskust gewandeld. Henny, Marianne, ons bankje staat er nog steeds, hoor! Heb de zon en de zee begroet. De walvissen ook, maar denk dat die toch te ver weg waren. Sommigen van ons hebben er eerder wel een paar gespot, maar nu bleven ze ver uit de kust. Ben ik m'n hart toch wel een tikkie jaloers op ze.

Onze prachtige apenboom stond gelukkig nog steeds mooi te wezen.
Het is hier nog redelijk groen, maar waar gras hoort te staan, staan nu alleen nog maar een paar bruine sprietjes.

We hebben nog even Mninemnandi Uwe gezongen voor Jan - de man van Marilyn - die weer aan een nieuw jaar begon.

De grote groep ging vanmorgen naar Dutchies wandelen, een tocht van bijna 2 uur. Ik heb bedankt voor de eer, want m'n heup lijkt net wat rustiger geworden en om dan meteen zo'n lange wandeling te maken, lijkt me de duvel verzoeken. Maarrrr.... ik heb in de Zoete Inval een 'echte' pc ontdekt, die doet wat ik wil en waar ik zonder problemen foto's kan verkleinen en plaatsen. Ik kan m'n geluk niet op; dit reduceert de blogtijd met enorme sprongen, jeeeejjjj!! Ik heb me dus prima vermaakt in die tussentijd.

's Middags gewandeld naar de winkeltjes Hermanus. Ik kwam daar een aantal Kuzola's tegen, die liever wilden winkelen dan wandelen met de grote groep. Helemaal goed. Heb me bij hen aangesloten en gezamenlijk nog even de supermarkt in. 's Avonds zouden we nl. om 6 uur met The Legacy Choir zingen en om half 5 kregen we nog een overheerlijk stukje taart vanwege de verjaardag van Jan. Mjammie! We zouden het diner missen, dus moesten we zelf wat etenswaar inkopen.

Tijdens de repetitie pal daarna kwamen van alle kanten toeschouwers om te luisteren en op te nemen. Altijd weer leuk, zoals de mensen reageren. Vervolgens naar buiten om op de taxi's te wachten die ons naar Baba zouden brengen. We werden om 6 uur daar verwacht. Niet in de garage deze keer, maar in een kerkje. Na een paar keer bellen, kwam er eindelijk na 6 uur een busje. Voor 15 mensen. Gelukkig voor ons kwam Marilyn net aanrijden en zij heeft de rest van het koor meegenomen. Ze moest wel meteen weer weg, want tenslotte had ze een verjaardag te vieren. Wat is ze ook een kanjer, we doen haar niet meer weg!

En toen begon het lange wachten.... In het kerkje geen teken van leven. Na vele pogingen Baba bereikt die vertelde dat er iemand kwam om de kerk open te doen voor ons. Dat klopte. Maar verder zagen we weinig beweging. Er stonden wat jongelui, een paar waren wel van de Legacy en anderen waren gewoon nieuwsgierig. De updates na de verschillende telefoontjes waren niet bij iedereen in de bus aangekomen en het Grote Gemor was begonnen. Een aantal wilden weer terug, lang genoeg gewacht, zo ga je niet om met je gasten....
Ik kon me er wel wat bij voorstellen, maar aan de andere kant kunnen er redenen zijn, die wij niet eens kunnen bedenken. Toch maar blijven wachten, want 'dis is Africa'. We zijn wel alvast het kerkje ingegaan. Om de mineursfeer een beetje op te krikken, zijn we gaan zingen. Best goeie akoestiek daar. Ook de mensen van de Legacy kwamen binnen. (Voor hen was het wachten net zo vervelend.) Kort daarna kwam Baba; hij was opgehouden op zijn werk. Heel vervelend en so so sorry... Er zouden ook nog 2 hoogwaardigheidsbekleders komen, maar die zaten op dat moment ergens in vergadering. Voor ons maakt dat geen verschil, maar voor zijn koor is zoiets wel erg belangrijk. Niets liep zoals hij het gepland had.

Meteen werden de zangers van The Legacy Choir op de verhoging geroepen en zongen drie songs. Wat een stemmen! Andisiwe sprong er spontaan tussen, zoals ze dat ook steeds bij ons doet. Zij is een soort verbindingsschakel geworden.

We genieten elke keer weer van de verraste reacties als wij gaan zingen. Vooral bij Asimbonanga klonk er ongeloof door. Ze wilden weten waar we vandaan kwamen. Nou Nederland dus. Nee, dat kon absoluut niet, echt waar??? De laatste wreveltjes voor zover ze er nog waren, waren op dat moment verdwenen.
We hoorden van hen een prachtige versie van de ANC-versie van 'Nkosi sikelela'. Leek veel op de versie die Andisiwe met SUA ook zingt. Zo mooi.... Een paar keer wisselden we elkaar af en aan het eind zongen we samen Sono Semali en Amavolovo. Op de valreep zijn de mannen van de Legacy nog gevraagd om woensdag in Stanfort mee te zingen en de tenoren konden in ieder geval. Helemaal leuk!

Gisteravond werd de jacuzzi aangezet voor Wijk aan Zee en Andisiwe. En ik mocht er ook bij, yeah!! 's Middags had Andisiwe een bikini aangeschaft met de winkelgroep en ze was helemaal opgewonden in het vooruitzicht. Ze ging helemaal uit haar bol in bad! Dit is zooo goed, zei ze, dit zal ze zich haar leven lang herinneren.

Aquila Game Reserve

Eerst even een update over gisteren.

De ziekenboeg is weer bezet: de griep heeft een hernieuwde aanval op Gerdies gezondheid gedaan en heeft ter versterking nog een darminfectie meegenomen, de gnieperd! Ze heeft een heel arsenaal aan medicijnen van de dokter gekregen, waardoor ze vandaag in ieder geval weer met ons mee kon reizen.

Gisteravond is ook Andisiwe van SUA gearriveerd. Zij reist de laatste paar dagen met ons mee en treedt ook mee op in Stanford a.s. woensdag. Je ziet Renee, de vrijgekomen plek gaat gelukkig niet verloren. Tuurlijk hadden we jou daar liever gezien, maar dit is ook een mooie oplossing.

We moesten vroeg uit de veren, om 4 uur al; Aquila was waiting for us. De mooiste tijd om dat te doen, is 's morgens vroeg als de dieren gaan drinken, en we hadden een rit van ruim 2 uur voor de boeg. We waren allemaal opvallend wakker op dit vroege tijdstip, ook de mensen die 's nachts nauwelijks geslapen hadden (muggen, bang om te verslapen, enz.).

Onderweg nog een prachtige zonsopgang gezien. Tegen half 8 waren we er. Allemaal nog even een handtekening zetten, het sanitair bezoeken, snel een bakkie doen en de safari-auto in.
Andisiwe hield in het begin - en soms ook later nog - haar ogen stijf dicht, zo bang was ze dat de leeuwen op haar af zouden komen. Ze was aan alle kanten geflankeerd door Kuzolala's, dus als de leeuwen ons al zouden willen opeten, zouden ze eerst een beste kluif aan haar lijfwachten hebben en had zij tijd genoeg om te vluchten.

De eerste dieren die we zagen, waren de antilopes, nijlpaarden en diverse watervogels. Daarna nog wat struissies en een springbokkie.

Bij de neushoorns - met hoorn - hebben we heel lang gekeken. Er waren er twee jonkies, waarvan er eentje lekker speels was. Die zat z'n narrige oom een beetje te zieken, die prompt opvloog. Wat zijn die beesten verrassend snel, zeg! Je weet het en toch wordt je erdoor verrast.

Hup, meteen mama rhino ertussen om haar deugniet te beschermen. Mama en oom stonden een tijd als kemphanen tegenover elkaar. Af en toe kwam die kleine er tussendoor om oompje weer even een plaagstoot te geven. Je hebt van die kinderen....
En vlak daarbij de zebra's... ik kan toch zo genieten van die beesten... En ze zijn nog fotogeniek ook! Ik geloof dat ik ze wel 30 keer op de foto heb gezet.

Tussen als die strepen, was ook nog een verdwaalde gnoe, die zijn rust door de zebra's verstoord zag.

Vervolgens gingen we op zoek naar de leeuwen. Die hebben we gevonden, wel 7 stuks. Wat een prachtige majestueuze dieren zijn dat! Ze heten niet voor niks de 'koning der dieren', da's wel duidelijk.

Ook giraffen hebben we gespot. Het viel me op dat hun kleuren lichter waren, een beetje vaal.
We dachten dat we alweer bijna terug waren, toen er opeens 2 olifanten ons pad kruisten.

Terwijl we ons daar nog aan vergaapten, verscheen er een groep apen, waarvan er zeker vijf een jong op de rug of hangend aan de buik meedroegen. Het hartebeest was niet echt gesteld op hun opdringerigheid en joeg ze weer een stukje terug. Meneer struis stond zich voor onze neus verschrikkelijk uit te sloven, terwijl mevrouw struis in geen velden of wegen was te bekennen.

Of zal het speciaal voor ons geweest zijn?
Wat was dat genieten! Niet alleen dit laatste deel, maar de hele rit.

Bij terugkomst in het hoofdgebouw kregen we nog een ontbijt/lunch (het was een uur of 10) met de heerlijkste dingen en ook weer veel lekker vers fruit.

Op de weg naar Hermanus hebben we bijna allemaal even in morpheus' armen gelegen. Niet verwonderlijk na het vroege opstaan en de belevenissen van die dag.
Tegen drieën kwamen we aan bij De Zoete Inval, waarna iedereen haar ding ging doen: rusten, strandwandeling maken, winkelen, enz.
Na het Afrikaanse diner (heel lekker) van Roselyn vertelde Marilyn iets over het werk wat ze doet voor de mensen in de township Zwelihle. Ze vond niet alleen bij ons, maar zeker ook een zeer geïnteresseerd gehoor bij Andisiwe.
Een samenwerking tussen die twee in de toekomst behoort zeker tot de mogelijkheden...

URC Church choir

Vergat ik gisteren nog te melden: op de markt in Franschhoek werden sommigen van ons herkend. 'Hey, jullie zijn van dat Nederlandse koor dat door Zuid-Afrika trekt!' Huh... hoe kan dat nou? Ze zeiden dat ze ons op tv hadden gezien, maar we vermoeden eerder dat ze onze site 'Kuzola meets South-Africa' hadden zitten bekijken n.a.v. het Interview van Karin op de radio. Zij had hierin ook onze facebook-site genoemd van de reis. Hoe beroemd kun je worden??

Zondag kerkdag. Misschien niet altijd in Nederland, maar hier dus wel. Een heel andere dienst dan in Khayelitsha. Deze kerk was oorspronkelijk de Nederlands Hervormde kerk. De gemeente was niet echt uitbundig, ingetogen is een beter woord. Dat verbaasde ons nogal. Hoewel... na onze liedjes waren ze wél heel enthousiast. :-)
Nolan - de dirigent - vertelde dat de gemeenschap coloured was, van Aziatische komaf. Dat is hier heel belangrijk; dan heb je toch meer mogelijkheden op de maatschappelijke ladder dan het zwarte deel van de bevolking. Hoe het in deze gemeenschap reilt en zeilt, was ook wel weer goed om te ervaren.
Ik denk dat de dienst in grote lijnen overeenkomt met die in een gemiddelde hervormde of gereformeerde kerk in Nederland. Onze bijbelkennis is ook weer bijgespijkerd.

Het URC-koor zong een mooie uitvoering van Amazing Grace. En wij brachten Thula Siswe, Baba Yeh en Hamba Nathi ten gehore, waar ze best wel van onder de indruk waren.

Na de dienst zaten we bijna allemaal buiten - op degenen na die de lunchtafel aan het bereiden waren -, links de mensen van het kerkkoor en rechts Kuzola. Dat moest anders: ben een praatje met de leden van het kerkkoor gaan maken en allengs maakten er meer Kuzola's de overstap.
Ze waren verbaasd dat we zonder onze mannen op pad waren. Ik denk dat dit hier te veel complicaties zou opleveren.

De lunch was heerlijk, twee soorten pasteitjes, een overheerlijke kippenpoot, veel vers fruit, waaronder vijgen en gooseberries. Het woordenboek geeft als vertaling 'kruisbes', maar volgens ons is een kruisbes blauw en deze waren licht oranje. Je ziet ze ook wel rond de kersttijd in die oranje ballonnetjes. In ieder geval: alles was lekker. Onze bijdrage mocht alleen maar uit kaas en vleeswaren bestaan.

Na de lunch was het tijd voor de workshop. Zij leerden ons het lied Akekho ofana noJesu. En wij leerden hun Thula Siswe.

Ik vond het wel heel bijzonder dat wij hun een Afrikaans lied konden leren. Ook zij en hun (groot)ouders hebben van jongs af aan Suidafrikaans moeten praten. Hun eigen taal is dus gewoon aan het uitsterven. Een van de dames vertelde dat er bij hen Zulu-kinderen komen om Suidafrikaans te leren, maar - concludeerde ze zelf - eigenlijk zouden we naar hen toe moeten zodat wij Zulu kunnen leren. Kijk, hier zijn wat oogjes open gegaan. Mooi dat wij een bescheiden bijdrage aan dat inzicht hebben kunnen leveren.

Het laden van de foto's gaat nog niet lekker. Zo af en toe lukt het, en ik blijf volhouden!!

Franschhoek

De internetverbinding hier houdt niet echt over, op onze kamer of de receptie helemaal geen verbinding en bij het tuinhuis alleen op m'n telefoon. Schiet niet echt op voor de berichtgevingen.... Maarrrr..... vanavond ontdekt dat ik buiten wel een goeie verbinding heb, jippie!!!

Vandaag gingen we naar Franschhoek, naar de zaterdagmarkt met name. Toen we bij het tuinhuis aankwamen, stonden daar een aantal Kuzolina's, compleet met slinger, om voor Agnes Mninemnandi (happy birthday in Zulu) te zingen. Helemaal geslaagd!

Van de vorige reis kon ik me herinneren dat hier heel veel zelfgemaakte hebbedingetjes en kunstwerken verkocht werden. Het is dan altijd maar de vraag of het nog steeds zo is, want we leven nu wel 4,5 jaar verder. En ik moet zeggen: we zijn niet teleurgesteld, integendeel.... Er waren ook dit jaar weer juweeltjes te bewonderen - en te kopen. In de bus terug werd er volop van alles geshowd. Kleding, kunstwerkjes, souvenirtjes, mooie en leuke dingen. Het is maar goed dat ik die niet allemaal gezien heb, want ik word dan ter plekke zo heel verschrikkelijk hebberig.... Ben blij dat iedereen zo goed geslaagd is en het naar zijn zin heeft gehad. Een aantal van ons had nog een secret order. Kwam je iemand tegen en dan even tersluiks informeren of de opdracht al geslaagd was. Allemaal mollen? Wie zal het zeggen....

We hebben niemand van het Simunye GC ontmoet. Niet dat we dat verwachtten onder deze omstandigheden, maar uitsluiten deden we het ook niet. De avond tevoren alle mogelijkheden de revue laten passeren. We wisten dat ze graag met ons wilden zingen. Hoe dat dan verder zou verlopen, was een vraagteken. Op de markt zingen of niet, zouden ze ons vragen om al dan niet de begrafenis bij te wonen en wat zouden wij dan doen... Allemaal vragen waar we geen antwoord op hadden en geen telefoonnummer waar we navraag konden doen. Op onze mail werd niet gereageerd. Ze hadden andere dingen aan hun hoofd, vermoed ik...

We hebben afgezien van het bezoek aan een wijnhuis voor een proeverij. Wat er op internet te vinden was - als je al verbinding had -was aan de prijzige kant. Het was dan wel inclusief lunch en kaas, maar op de markt in Franschhoek zijn en dan niet van al dat lekkers kunnen proeven, was ook weer zo wat. Er werd voor gekozen om zelf een wijn- en kaasmiddag (en noten, komkommer, tomaatjes e.d.) te organiseren. Na terugkomst hadden we even tijd voor onszelf, terwijl bij het tuinhuis teen en tander in gereedheid gebracht werd.

De verrassing was goed gelukt, want Agnes had geen idee... En dat niet alleen: we vierden ook de verjaardag van Jane en Inge later deze week. Voor hun was het helemaal een volslagen verrassing. Het grappige was dat Inge geen idee had, dat de slingers die ze ophing, ook voor haarzelf bestemd waren, haha! Onze opdracht was, om voor elk van de jarigen (in spe) een klein cadeautje te kopen. Dat is voor iedereen gelukt: een grote variëteit aan presentjes viel hun ten deel.

Hierna gingen we lekker aan de wijn (of fris, dat mocht ook) en wat kaas of een ander knabbeltje. En natuurlijk werd er ook gezongen! Elli heeft niet voor niets haar gitaar meegenomen! Heerlijk zo'n middag...

Om een uur of half 7 kwam Nolan, de dirigent van het kerkkoor, met dochter Thalia langs om ons de weg naar de kerk te laten zien voor morgenochtend. Daarna sloten en ze nog even aan voor een frisje en een nootje. Onderwijl werd er nog wat doorgepraat over de gang van zaken morgen. En in tegenstelling tot we verwachtten, de kerkgemeenschap spreekt Suidafrikaans of Engels. Dat is different cook, nietwaar? Wij zullen hun waarschijnlijk een Afrikaans lied gaan leren, grappig hè?!

P.S.: jullie zullen nog even moeten wachten op de foto's; ik ga nu lekker een tukkie doen....

Op weg naar Stellenbosch

Gisteravond kwam nog een van de zangeressen van SUA naar ons toe om te laten weten dat de tas met inhoud zo verschrikkelijk fijn was om te krijgen. Haar beide ouders zijn al overleden en zij zorgt als jong meisje voor haar 9 (!) broers en zusjes. Ze helpt in de huishouding in Khayelitsha en het eten is altijd een probleem. Nu hadden ze zomaar 2 zakken levensmiddelen (van haar en haar zusje). Het was voor hun een droom die uitkwam, vooral de rijst, suiker en koffie, helemaal een schot in de roos. Ze wilde ons dit persoonlijk nog even komen melden en heel erg bedanken.... Dit dus waar we het voor doen....   

De laatste ochtend in Kaapstad. Voor de vroege vogels onder ons de laatste yogales o.l.v. Elli in de tuin. 

Daarna voor de meesten nog even een kans om een mooie ketting of lap stof te scoren; voor anderen de mogelijkheid om nog even lekker te tutteren in en om de lodge, of om gewoon in de tuin te zitten. En dat is eigenlijk bij allemaal wel gelukt. 

En groot was m'n blijdschap en de verbazing toen m'n bankpas te voorschijn kwam uit mijn fototas. Antonius heeft volgens mij overuren moeten maken om me alles weer terug te bezorgen wat ik kwijtgeraakt was. Of was het gewoon een mollenstreek? Maakt ook eigenlijk niet uit, ik heb 'm weer!   

Om 12 uur stapten we in de bus en reden we langs de kust en de township Houtbaai richting Stellenbosch (in Houtbaai is de Amy Biehl-stichting actief die via Uthando ook door Kuzola is ondersteund).
Om een uur of 2 begonnen onze magen toch wel te knorren en in Stellenbosch verspreidden we ons over verschillende eetgelegenheden. Ons groepje koos voor een Akker burger. Dit was absoluut de lekkerste hamburger die we ooit gehad hebben. Smullen!

Het inchecken in Magnolia Place verliep een tikkie chaotisch, maar het is allemaal op z'n pootjes terecht gekomen. 6 van ons zitten een straat achter ons in een schitterend huis met een grote halfschaduw tuin erbij. Dat mag wel met dit weer, die halfschaduw; het wordt zaterdag 33 graden...   

Nadat we elkaars kamers bekeken en bewonderd hadden - we blijven natuurlijk vrouwen, hè - gingen we op pad om de inwendige mens te verzorgen. Bij het afrekenen in de Spar kwam de afdeling tuinhuis binnen met een luidkeels Sanbonani. Allemaal leuke reacties en vragen en of we please-please-please nog wat wilden zingen. Hadden we zomaar ongepland een heuse flashmob in de supermarkt!  Stonden we eerst met z'n vijven Asimbonanga te zingen, kwamen er gaandeweg steeds meer Kuzolala's al zingend tussen de schappen vandaan. De caissières en een aantal van het winkelend publiek deden spontaan mee. Wat een te gekke ervaring was dit!   
's Avonds eerst nog even een repetitie en daarna was er een interview met Linzi van Capetalk. Karin was als spreekstalmeester helemaal in haar element - ging top Karin! - en ik vulde af en toe wat aan. Vanavond laat gaat het gesprek de ether in, maar of we de zender kunnen ontvangen, valt nog te bezien. Wij krijgen in ieder geval een link toegestuurd na afloop.

Daarna nog even aan de blog gewerkt, tot letterlijk het licht uitging van m'n tablet. Gewoon leeg, dus!